Eğer müziği ruhumuzun gıdası olması yanında ticari bir meta olarak da değerlendiriyor isek, onun en özenli ve çekici bir şekilde sunulmasını beklememizden daha doğal bir şey olamaz. Burada ise sanatçı adı kadar kapak düzeni veya grafik sanatı da satışı etkileyen öncelikli bir unsurdur. Plağı dinlemek üzere almamıza rağmen onun görselliği de bizim için önemlidir. Kimi Rus (veya doğu bloğu ülkelerinin) plaklarının -içinde çok iyi bir müzik olsa bile, hiç bir albenisi olmayan pek sade dizaynları ve ucuz kağıttan yapılmış soluk kapakları ile- plak alıcısında hiç bir merak uyandırmadığı bir satıcı tecrübesiyle sabittir (Kril alfabesini okuyamamak da ayrı bir engel tabii).

O yüzden iyi yapılmış bir kapak resmi neredeyse plaktaki müzik kadar bizi başka diyarlara götürür, üstelik göze hitap ettiği için çok daha hızlı etkiler. Arşivimdeki gerek Türk ve gerek yabancı bazı plakları sırf kapağından ötürü merak edip almışımdır.

Ama size bahsedeceğim plak kapaklarının yukarıda söylediklerimle hiçbir alakası yok. Yıllardır türk baskısı plaklarda- bir kaç istisna hariç- ne basım tarihine ilişkin bir bilgi bulabildik, ne de "assolist"in dışında saz heyeti veya orkestra üyelerine ilişkin bir bilgi. Kim çalmış bu güzelim şarkıları bilmek mümkün değil. Ama söyleyen kişi kadın ise kapak allanıp pullanmış, hatta mümkün olduğunca erotik pozlar seçilmiş, örneğin; Gökben, Gönül Yazar, Suzan Avcı, Gülistan Okan, Serpil Barlas 45'likleri.

Kimi zaman da plaktaki müzikle hiç bir ilgisi olmayan, sadece "çıplak kadın resmi"nin plağı sattıracağı düşünülerek alakasız kapaklar seçilmiş. (Bkz : 1- Dramalı Hasan Oyun Ekibi: Yine de veriridim sana/Ay Aman Of, 1 Numara Plakçılık'tan çıkan 2. 45'lik plak, 2- Esin Engin Orkestra ve Korosu: Modern Fasıl vol.1, Kent 139, 1978) Bunlardan bu topraklarda o kadar çok üretilmiş ki, örnek bulmakta hiçbir güçlük çekmezsiniz.

Burada resimlerini gördüğümüz diğer bir grup plak kapağında ise daha da ileri gidilerek, dinleyici şaşkınlığa uğratılmaya çalışılıyor. Atlas Plak'tan çıkan Behiye Aksoy 45'liğinde Türk Sanat Müziğinin bu önemli şahsının yanı başında bir gitar resmi dikkatimizi çekiyor. Aklımıza acaba Behiye Aksoy bu parçalarda gitar mı çalıyordu, yoksa bu plaklar hafif batı müziği plakları mı sorusu takılıyor. Diğer bir albüm de Sevda Karaca'ya ait. Yaşar Plakçılık'tan "Beni Düşün" adıyla çıkan bu LP kapağında ise Sevda Karaca'yı kontrbas çalarken görüyoruz ve tabii ki düşünmeden edemiyoruz, kendisi bu enstrümanı iyi mi çalardı, yahut bu albümde bu enstrüman için yapılmış parçalar mı yer alıyor? Onu hiç tanımayan birisi bu albümü klasik müzik plağı diye satın alır mı?

Son olarak ta, Uludağ Plakçılık'ın bir plak kapağına değinmek istiyorum. "Kürk manto ikramiyeli güzel sesler Uludağ Plaklarında" reklamıyla basılmış bu plaklar nasıl olur da kürk manto hediyesi vaad eder, o dönem müzik endüstrisinde çok büyük bir rekabet mi vardı, yoksa firma yaptığı işten emin olmayıp hangisine ağırlık vereceğini mi bulmaya çalışıyor belli değil.

Tüm bu söylediklerime müzik endüstrisinin bir cilvesi, pazarlama oyunları olarak ta bakılabilir, ama dinleyiciye ve kendinize bir nebze olsun saygı lütfen.

MERAL ALTINDAL